Υστερομινωικός θολωτός τάφος στον Στύλο
Ο θολωτός τάφος αποκαλύφθηκε στην θέση Στερνάκι, δίπλα στο χωριό Στύλος, νότια της αρχαίας Απτέρας (Μεγάλα Χωράφια). Πρόκειται για θολωτό τάφο, αποτελούμενο από θολωτό νεκρικό θάλαμο, προσπελάσιμο με δρομικό διάδρομο. Ο τάφος βρίσκεται πολύ κοντά στον μινωικό οικισμό που εντοπίστηκε πάνω στον λόφο του Αζωγυρέ. Θεωρήθηκε ότι προορίζονταν για τον τοπάρχη, ο οποίος έδρευε στον προϊστορικό οικισμό του Αζωγυρέ. Εντοπίστηκε συλημένος, ωστόσο όστρακα του κατώτατου στρώματος οδήγησαν στην χρονολόγησή του στην Υστερομινωική ΙΙΙΑ/Β περίοδο (14ος – 13ος π.Χ.). Όστρακα κεραμικής πολύ καλής ποιότητας από αγγεία κατασκευασμένα σε εργαστήριο της γειτονικής Κυδωνίας αποκαλύφθηκαν στην θέση.
Ο τάφος αποτελείται από έναν θολωτό, κτιστό, νεκρικό θάλαμο (4,30μ. διάμετρος) και έναν μακρύ κτιστό δρόμο μήκους 20,80μ. και πλάτους 1,60μ. Εξωτερικά του τάφου υπήρχε λιθόστρωτο δάπεδο. Η είσοδος στο θάλαμο έχει μνημειακή μορφή που διαμορφώνεται με τριγωνικό ανακουφιστικό τόξο πάνω από το υπέρθυρο σε ύψος 2,30μ. Τέτοιου τύπου θολωτοί τάφοι προορίζονταν για τους Μυκηναίους ηγεμόνες.
Βρίσκεται πολύ κοντά στον μινωικό οικισμό, που εντοπίστηκε πάνω στον λόφο του Αζωγυρέ. Η ύπαρξη του αλλά και του οικισμού στην περιοχή δεν είναι τυχαία, καθώς η εύφορη πεδιάδα του Στύλου προσέλκυσε από νωρίς τους πρώτους κατοίκους. Ο οικισμός έχει ταυτιστεί με την APATAWA την Απτέρα/Απτάρα των πινακίδων της Γραμμικής Β γραφής (πρωτελληνική γλώσσα). Κατά την αρχαϊκή περίοδο στην θέση τελούνταν προσφορές στα πνεύματα των νεκρών (εναγισμοί), όπως μαρτυρούν δώδεκα κύπελα που εντοπίστηκαν στο υπέρθυρο της εισόδου του θαλάμου. Αφιερωματικά αγγεία της ελληνιστικής περιόδου αποκαλύφθηκαν εντός και εκτός του τάφου και μαρτυρούν την άσκηση λατρείας στην θέση.
- Θολωτός τάφος Στύλος. Η είσοδος στον τάφο. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
- Θολωτός τάφος στον Στύλο. Άποψη από το εξωτερικό του τάφου. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
O Υστερομινωικός θολωτός τάφος στον Στύλο στη Διαδρομή της Διαχρονίας
O Υστερομινωικός θολωτός τάφος στον Στύλο στη Διαδρομή της Αγροτικής Ζωής
- Θολωτός τάφος Στύλος. Η οροφή του ταφικού θαλάμου. Όμοιες κατασκευές εντοπίζονται στα καταλύματα βοσκών στην κρητική ύπαιθρο (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
O Υστερομινωικός θολωτός τάφος στον Στύλο στη Διαδρομή της Ζωής και του Θανάτου
Σύμφωνα με τα ευρήματα του κατώτατου στρώματος του θαλάμου χρονολογείται στην Υστερομινωική ΙΙΙ Β περίοδο (π. 1390 – 1190 π.Χ.) ενώ έχουν ανευρεθεί αγγεία, κυρίως κύπελλα για εναγισμούς προς τιμήν των νεκρών, τα οποία χρονολογούνται στους ελληνιστικούς χρόνους.
H Διαδρομή της Ζωής και του Θανάτου
- Θολωτός τάφος, Στύλος. Ο ταφικός δρόμος και η είσοδος στον νεκρικό θάλαμο. (πηγή: Αλέξανδρος Βαζάκας).
Στύλος
Ο Στύλος βρίσκεται σε υψόμετρο 40 μέτρων, στις όχθες του ποταμού Κοιλιάρη, και διαθέτει άφθονες πηγές.
Απέχει 18 χιλιόμετρα από τα Χανιά.






