Apokoronas axiotheata
  • Χάρτης
  • Τα μνημεία
    • Υστερομινωικός θολωτός τάφος στον Στύλο
    • Υστερομινωικός κεραμικός κλίβανος στον Στύλο
    • Ιερός Ναός της Παναγίας της Ζερβιώτισσας στον Στύλο
    • Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στον Στύλο
    • Νερόμυλος «των Καλογέρων» στον Στύλο
    • Υστερομινωικό Μέγαρο στον Σαμωνά
    • Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου στα Κυριακοσέλλια
    • Οθωμανικό φρούριο στο Νιό χωριό
    • Βενετοτουρκικό συγκρότημα στο Νιο χωριό
    • Σχολείο του μοντέρνου κινήματος στον Βάμο
    • Νερόμυλος στις Καλύβες
    • Η παλαιοχριστιανική βασιλική στην Αλμυρίδα
    • Λαογραφικό Μουσείο στο Γαβαλοχώρι
    • Προβιομηχανικό βενετικό ελαιοτριβείο στο Γαβαλοχώρι
    • Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Γαβαλοχώρι
    • Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι
    • Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι
    • Ιερά Μονή Παναγίας στο Καρύδι
    • Ελληνιστική γέφυρα – «Ελληνική Καμάρα» στις Βρύσες
    • Οθωμανικός Πύργος Αληδάκη στο Εμπρόσνερο
    • Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου στη Μάζα
    • Ιερός Ναός Παναγίας στον Αλίκαμπο
    • Υστερομινωικός θολωτός τάφος στη Φυλακή
    • Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στον Κουρνά
    • Στρατηγείο Εθνικής Αντίστασης στην Ασή Γωνιά
    • Γαλαρία των Ναζί στο Κόκκινο χωριό
  • Οι Διαδρομές
    • Η Διαδρομή της Διαχρονίας
    • Η Διαδρομή του Νερού
    • Η Διαδρομή της Βιωσιμότητας
    • Η Διαδρομή της Αγροτικής Ζωής
    • Η Διαδρομή της Ζωής και του Θανάτου
    • Η Διαδρομή της Βυζαντινής Τέχνης
  • Βιβλιογραφία
  • EN
  • Menu Menu
You are here: Home1 / Χάρτης2 / Τα μνημεία3 / Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στον Κουρνά

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στον Κουρνά

Ο ναός βρίσκεται στα ΝΔ του οικισμού του Κουρνά. Σώζεται το συγκρότημα μίας τρίκλιτης καμαροσκέπαστης βασιλικής και ενός μονόχωρου καμαροσκέπαστου ναού στα νότια. Η αρχική τρίκλιτη βασιλική του τέλους του 12ου αι. ήταν ξυλόστεγη. Έφερε τριμερή νάρθηκα, ο οποίος σώζονταν ως τις αρχές του 20ου αι. Στο νότιο τοίχο προστέθηκε κατά το πρώτο μισό του 13ου αι. ένας μονόχωρος ξυλόστεγος ναός με ανεξάρτητο νάρθηκα και δημιουργήθηκε άνοιγμα επικοινωνίας στο χώρο του ιερού.

Η τρίκλιτη βασιλική είναι αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο και ο μονόχωρος ναός στον Σωτήρα Χριστό. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Μεσοβυζαντινής τέχνης στο νησί.

Η ζωγραφική του ναού αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα Υστεροκομνήνειας ζωγραφικής, που αποτυπώνει την δραστηριότητα σημαντικών ζωγράφων και ισχυρών φορέων εξουσίας στις επαρχίες του νησιού. Η Υστεροκομνήνεια τεχνοτροπία συνέστησε μια καλλιτεχνική παράδοση που ξεκινούσε από την Κωνσταντινούπολη και εξαπλωνόταν μέχρι τη Ρωσία, τα Βαλκάνια, το Σινά, την Κύπρο, την Παλαιστίνη και τη Σικελία.
Το α΄στρώμα ζωγραφικής εντοπίζεται σποραδικά στον κυρίως ναό. Σώζονται σκηνές κυρίως από τον λειτουργικό κύκλο. Στην κόγχη εικονίζεται η Δέηση, από κάτω η Κοινωνία των Αποστόλων ενώ στην κατώτερη ζώνη τοποθετούνται οι Συλλειτουργούντες ιεράρχες. Πρόκειται για το έργο δύο ζωγράφων, οι οποίοι υπήρξαν πρωτοποριακοί για την εποχή τους. Οι τοιχογραφίες του στρώματος αυτού χρονολογούνται στο τέλος του 12ου αι. Τοιχογραφικός διάκοσμος από το β΄ τοιχογραφικό στρώμα σώζεται στο κλίτος του Χριστού. Διακρίνονται παραστάσεις από το ιερό, όπως η Δέηση και οι Συλλειτουργούντες ιεράρχες, καθώς και σκηνές από την ζωή του Χριστού, όπως η Σταύρωση που σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Το στρώμα αυτό χρονολογείται στις αρχές του 13ου αι., όταν οι Βενετοί προσπαθούσαν να εγκαθιδρύσουν την εξουσία τους στην Κρήτη. Παρά το πολεμικό κλίμα που επικρατούσε στο νησί κατά την περίοδο, οι κτήτορες του ναού ήταν σε θέση να μισθώσουν πολύ καλό ζωγράφο για την τοιχογράφηση του έργου. Δύο ακόμη στρώματα σώζονταν στο ναό από τα τέλη του 13ου και τις αρχές του 14ου αι.

Άγιος Γεώργιος, Κουρνάς. Ο ναός. Άποψη από τα ΝΔ. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
Άγιος Γεώργιος, Κουρνάς. Η κεντρική αψίδα. Άποψη από τα ΝΑ. (πηγή: Αρχείο Μιχάλη Ανδριανάκη).

Άγιος Γεώργιος, Κουρνάς. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος της κεντρικής αψίδας. Α΄τοιχογραφικό στρώμα. (πηγή: Αρχείο Μιχάλη Ανδριανάκη).

Ο Ιερός Ναός αγίου Γεωργίου στον Κουρνά στη Διαδρομή της Διαχρονίας

H Διαδρομή της Διαχρονίας

O Ιερός Ναός αγίου Γεωργίου στον Κουρνά στη Διαδρομή της Αγροτικής Ζωής

Η Διαδρομή της Αγροτικής Ζωής

O Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου στον Κουρνά στη Διαδρομή της Ζωής και του Θανάτου

Η Διαδρομή της Ζωής και του Θανάτου

Ο Ιερός Ναός αγίου Γεωργίου στον Κουρνά στη Διαδρομή της Βυζαντινής τέχνης

Ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί το Α΄ στρώμα ζωγραφικής που αναπτύσσεται στον χώρο του ιερού της κεντρικής αψίδας και χρονολογείται στα τέλη του 12ου αι. Οι μορφές ακολουθούν την κομνήνεια παράδοση, ωστόσο γίνεται εμφανές το ενδιαφέρον για αύξηση του όγκου των μορφών σε σχέση με τα έργα της προηγούμενης περιόδου. Η τάση για ολοένα και φυσιοκρατικότερες αποδόσεις, που ξεφεύγουν από την αναζήτηση της υπερβατικότητας μέσω της απεικόνισης ιερατικού ύφους μορφών στην τέχνη της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικές πρόδρομικες τάσεις που σταδιακά θα οδηγήσουν στην ιταλική Αναγέννηση.
Από το στρώμα των αρχών του 13ου αι. διακρίνεται η παράσταση της Κοινωνίας των αποστόλων (φωτο), όπου ο Χριστός δίνει στον Πέτρο τον ένζυμο άρτο της ορθόδοξης θείας κοινωνίας και στον Παύλο το κρασί, σύμβολα του σώματος και του αίματος του, όπως μαρτυρούν και οι επιγραφές.
Η ζωγραφική του ναού έχει σχετιστεί με την αριστοκρατική οικογένεια των Μελισσηνών. Η οικογένεια ανήκε στην αριστοκρατία της Κωνσταντινούπολης με ισχυρούς κλάδους κυρίως στην περιοχή της Μικράς Ασίας. Οι Μελισσηνοί, ως πλούσιοι χορηγοί, ήταν σε θέση να μισθώσουν σημαντικούς ζωγράφους για την τοιχογράφηση των ναών τους. Στον Κουρνά οι ζωγράφοι του α’ και του β΄στρώματος θα πρέπει να είχαν έρθει από την Κωνσταντινούπολη, για να εργαστούν στην υπηρεσία των πλούσιων αριστοκρατών.
Η ζωγραφική του ναού αποτελεί ένα έργο κύρους που προβάλλει την κοινωνική θέση των χορηγών του μέσα στην κοινότητα.

Η Διαδρομή της Βυζαντινής τέχνης

Άγιος Γεώργιος, Κουρνάς. Η Κοινωνία των αποστόλων. Η μετάδοση του άρτου. (πηγή: ΥΠ.ΠΟ., ΕΦ.Α.ΧΑ.).

Κουρνάς

Ο Κουρνάς είναι ημιορεινό χωριό και βρίσκεται σε υψόμετρο 200 μ. στους πρόποδες του όρους Δαφνομαδάρα. Απέχει 47 χλμ. από τα Χανιά.

Scroll to top