Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι
Τα Λυγένια πηγάδια βρίσκονται σε αγροτική τοποθεσία μεταξύ του χωριού Δράπανος και Παλαιλώνι. Αποτελούν συγκρότημα πηγαδιών για την συγκέντρωση του βρόχινου νερού. Οι δεξαμενές βρίσκονταν μέχρι πρόσφατα σε λειτουργία, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού. Χρησιμοποιούνταν για την ύδρευση ανθρώπων αλλά και ζώων, καθώς στο σημείο συγκεντρώνονταν βοσκοί για το πότισμα των κοπαδιών τους.
Οι δεξαμενές έχουν περίπου κυκλικό σχήμα διαφορετικών μεγεθών, διαμέτρου περίπου από 3μ.έως 5μ. Πρόκειται για ξερολιθικές κατασκευές, οικοδομημένες με μεγάλους αργούς ακατέργαστους λίθους. Πιθανόν κατά τον 19ο αι. προστέθηκε υπερυψωμένο χείλος κατασκευασμένο από λίθους και παχύ τσιμεντοκονίαμα. Η εξωτερική πλευρά φέρει διπλές χαράξεις πολυγωνικού σχήματος, που περικλείουν λίθους, στοιχείο χαρακτηριστικό των έργων υποδομής της ύστερης Οθωμανικής περιόδου ή της Κρητικής πολιτείας.
Στον χώρο σώζονται λίθινες λαξευτές λεκάνες.
Οι δεξαμενές βρίσκονται σε κοιλότητα, χαμηλότερα από τους γύρω βραχώδεις όγκους. Για την κατασκευή τους ισοπεδώθηκε η έκταση που τις περιλαμβάνει και ο περιβάλλον χώρος σε βάθος περίπου 1μ. -2μ. Δημιουργήθηκε έτσι μία επιπλέον, τεχνητή κοιλότητα, προς την οποία εισρέουν τα βρόχινα ύδατα, τα στραγγίσματα. Κατασκευάστηκε αναλληματικός τοίχος από αργολιθοδομή, σε ύψος που αντιστοιχεί περίπου με το ανώτερο ύψος του τσιμεντένιου χείλους των δεξαμενών.
Στην θέση συγκεντρώνονταν βοσκοί από τους γειτονικούς οικισμούς μαζί με τα κοπάδια τους.
- Πηγάδια Βενετοκρατίας, Παλαιλώνι. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
- Πηγάδια Βενετοκρατίας, Παλαιλώνι. Διακρίνονται τα υπέργεια τμήματα των πηγαδιών των νεότερων χρόνων. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
Τα Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι στη Διαδρομή της Διαχρονίας
Τα Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι στη Διαδρομή του Νερού
Στο σημείο συγκεντρώνονταν οι κτηνοτρόφοι από τα γειτονικά βοσκοτόπια προκειμένου να δροσιστούν τα ζώα τους, όπως μαρτυρούν σήμερα κάτοικοι της περιοχής, που θυμούνται ενεργή την θέση. Έτσι τα πηγάδια αποτελούσαν χώρο κοινωνικών ζυμώσεων.
- Πηγάδια Βενετοκρατίας, Παλαιλώνι. (πηγή: Σωτήρης Ζαπαντιώτης).
Τα Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι στη Διαδρομή της Βιωσιμότητας
Τα Πηγάδια Βενετοκρατίας στο Παλαιλώνι στη Διαδρομή της Αγροτικής Ζωής
- Πηγάδια Παλαιλώνι. Τοπογραφικό σχέδιο όπου διακρίνεται η διασπορά των πηγαδιών (πηγή: ΥΠ.ΠΟ., ΕΦ.Α.ΧΑ.).
Παλαιλώνι
Το Παλαιλώνι είναι ορεινό χωριό του Βάμου Αποκορώνου σε υψόμετρο 500 μέτρων και σε απόσταση 28 χλμ. από τα Χανιά.





